พ่อแม่เป็นหนี้เยอะมาก คนเป็นลูกต้องบริหารการเงินอย่างไร ให้ชีวิตราบรื่น

ปัญหาหนี้ครัวเรือนที่เพิ่มสูงขึ้นในยุคนี้ ส่งผลกระทบเป็นวงกว้างจนหลายครั้งก็เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตครอบครัวอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ทำให้ลูกๆ หลายคนอาจกำลังเผชิญกับสถานการณ์ที่พ่อแม่เป็นหนี้เยอะมาก ความรู้สึกหนักใจ กังวล หรือแม้แต่ท้อแท้ใจย่อมเกิดขึ้นได้เป็นธรรมดา แต่เชื่อเถอะครับว่าทุกปัญหามีทางออกเสมอ ในบทความนี้เงินติดล้อพร้อมเป็นเพื่อนนำทาง ให้คุณมองเห็นโอกาสท่ามกลางวิกฤต และพบว่าคุณสามารถบริหารจัดการชีวิตตัวเองให้ราบรื่นได้ แม้ในสถานการณ์ที่ท้าทายที่สุด

ในเชิงกฎหมายลูกต้องรับผิดชอบหนี้พ่อแม่ไหม

ก่อนที่เราจะไปค้นหาแนวทางการรับมือกับสถานการณ์ที่พ่อแม่เป็นหนี้เยอะมาก หรืออาจจะรู้สึกเหมือนพ่อแม่สร้างหนี้ให้ลูกจนเกิดคำถามในใจว่าเราต้องทำอย่างไร สิ่งสำคัญอันดับแรกคือการทำความเข้าใจในเชิงกฎหมายกันก่อนนะครับว่าจริงๆ แล้วในฐานะลูก เรามีหน้าที่ต้องรับผิดชอบหนี้สินของพ่อแม่หรือไม่ เพื่อให้เราคลายความกังวลและเห็นภาพรวมได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

หนี้เกี่ยวข้องกับมรดกยังไง

ตามหลักกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของประเทศไทย "หนี้สิน" นั้นถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของ "กองมรดก" ครับ หมายความว่าเมื่อบุคคลใดบุคคลหนึ่ง (ในที่นี้คือคุณพ่อหรือคุณแม่ผู้เป็นเจ้ามรดก) ได้เสียชีวิตลง ทรัพย์สิน สิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบต่างๆ ของผู้ตาย รวมถึงหนี้สินด้วย ก็จะตกทอดไปยังทายาทผู้มีสิทธิรับมรดกโดยอัตโนมัติ แต่การรับผิดชอบในหนี้สินนั้นมีขอบเขตที่กฎหมายกำหนดไว้ชัดเจน เพื่อไม่ให้ทายาทต้องแบกรับภาระเกินสมควร

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ป.พ.พ.) ได้ระบุถึงเรื่องนี้ไว้อย่างชัดเจนใน มาตรา 1601 ซึ่งบัญญัติว่า "ทายาทไม่จำเป็นต้องรับผิดเกินกว่าทรัพย์มรดกที่ตกทอดได้แก่ตน" และใน มาตรา 1754 วรรคสาม ที่ระบุว่า "ทายาทจำต้องรับผิดเพียงไม่เกินทรัพย์สินที่เป็นมรดกตกทอดมายังตนเท่านั้น" สรุปง่ายๆ ก็คือ หากคุณพ่อคุณแม่มีหนี้สินอยู่ และท่านได้ทิ้งทรัพย์มรดกไว้ให้ ลูกในฐานะทายาทก็มีหน้าที่ต้องนำทรัพย์มรดกนั้นไปชำระหนี้สินให้แก่เจ้าหนี้ แต่จะรับผิดชอบไม่เกินมูลค่าของทรัพย์มรดกที่ได้รับมาเท่านั้นเองครับ 

ดังนั้น คำถามที่ว่า "แม่เป็นหนี้ลูกต้องใช้ไหม" หรือ "พ่อแม่เป็นหนี้ลูกต้องใช้แทนไหม" คำตอบคือ ลูกจะจ่ายหนี้แทนได้ก็ต่อเมื่อได้รับมรดกจากพ่อแม่ และจ่ายไม่เกินกว่าทรัพย์มรดกที่ได้รับมา หากหนี้สินมีจำนวนมากกว่าทรัพย์มรดก ลูกก็ไม่ต้องควักเงินส่วนตัวไปชดใช้ส่วนที่เกินนั้น และในกรณีที่พ่อแม่ไม่ได้ทิ้งทรัพย์มรดกใดๆ ไว้ให้เลย ลูกก็ไม่มีหน้าที่ตามกฎหมายที่จะต้องรับผิดชอบหนี้สินเหล่านั้น การทำความเข้าใจประเด็นนี้จะช่วยให้เราวางแผนและรับมือกับปัญหาครอบครัวเป็นหนี้ได้อย่างถูกต้องและเบาใจขึ้นเยอะเลยครับ

เมื่อเราเป็นเสาหลัก รับมืออย่างไรดี

เมื่อสถานการณ์พ่อแม่เป็นหนี้เยอะมากเกิดขึ้น และเราอาจต้องก้าวเข้ามามีบทบาทในการดูแลหรือเป็นเสาหลักของครอบครัว การตั้งสติ ค่อยๆ คิด และวางแผนอย่างเป็นระบบ คือหัวใจสำคัญที่จะช่วยให้ทุกอย่างคลี่คลายไปในทางที่ดีขึ้นได้ครับ

ทำความเข้าใจภาพรวมหนี้ของครอบครัว

ก่อนจะเริ่มลงมือแก้ไขปัญหาใดๆ การทำความเข้าใจภาพรวมของปัญหาให้กระจ่างแจ้งถือเป็นก้าวแรกที่สำคัญที่สุดครับ โดยเฉพาะเรื่องหนี้สินของครอบครัว การรวบรวมข้อมูลอย่างเป็นระบบจะช่วยให้เราเห็นภาพทั้งหมด และสามารถวางแผนแก้ไขได้อย่างตรงจุดและมีประสิทธิภาพ

• ชวนพ่อแม่คุยอย่างเปิดอกและใจเย็น 

สร้างบรรยากาศที่อบอุ่นและไว้วางใจ สื่อสารด้วยความเข้าอกเข้าใจ ไม่ตำหนิหรือตัดสิน เพื่อให้ท่านรู้สึกสบายใจที่จะเปิดเผยข้อมูลหนี้สินทั้งหมด และพร้อมที่จะร่วมกันหาทางออกไปด้วยกันครับ

• รวบรวมข้อมูลหนี้สินทั้งหมด

จดบันทึกรายละเอียดของหนี้แต่ละก้อนให้ครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นจำนวนเงินต้นคงค้าง, ชื่อเจ้าหนี้ (สถาบันการเงิน, บุคคล), ประเภทหนี้ (หนี้ในระบบ, หนี้นอกระบบ), อัตราดอกเบี้ย, และยอดผ่อนชำระต่อเดือน รวมถึงกำหนดชำระต่างๆ

• แยกแยะหนี้สินส่วนบุคคลของเรา กับหนี้สินของพ่อแม่

ทำความเข้าใจให้ชัดเจนว่าหนี้ก้อนไหนเป็นความรับผิดชอบโดยตรงของเราตามกฎหมาย และก้อนไหนเป็นของพ่อแม่ เพื่อให้สามารถวางแผนการช่วยเหลือได้อย่างเหมาะสม และไม่กระทบต่อสถานะทางการเงินส่วนตัวของเรามากจนเกินไป

ประเมินสถานการณ์ทางการเงินของคุณเอง

เมื่อต้องเผชิญกับสภาวะที่พ่อแม่เป็นหนี้เยอะมากและเราตัดสินใจที่จะยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือ สิ่งสำคัญที่สุดที่ต้องตระหนักคือการดูแลความมั่นคงทางการเงินของตัวเองให้แข็งแรงเป็นอันดับแรกครับ ลองใช้เวลานั่งทบทวนรายรับ-รายจ่าย และสถานะทางการเงินปัจจุบันของคุณอย่างละเอียด ประเมินดูว่าภาระหนี้สินของครอบครัวที่อาจต้องเข้าไปช่วยเหลือนั้น จะส่งผลกระทบต่อแผนการเงินส่วนตัวของคุณอย่างไรบ้าง ไม่ว่าจะเป็นเป้าหมายการออมเงินระยะสั้น-ระยะยาว, แผนการลงทุนต่างๆ หรือแม้แต่การชำระหนี้สินส่วนตัวของคุณเอง จากนั้นจึงจัดทำงบประมาณส่วนบุคคลที่รัดกุมและเข้มแข็ง เพื่อให้คุณทราบถึงศักยภาพในการช่วยเหลือได้อย่างชัดเจน โดยไม่สร้างความเดือดร้อนให้ตัวเองในภายหลัง

วางแผนทางการเงิน สร้างความมั่นคงในระยะยาว

เมื่อเข้าใจภาพรวมหนี้สินของครอบครัวและประเมินสถานะการเงินของตัวเองเรียบร้อยแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการวางแผนหาทางออกร่วมกันอย่างจริงจังระหว่างคุณ (ในฐานะผู้ที่อาจต้องเป็นเสาหลัก) และคุณพ่อคุณแม่ เพื่อกำหนดแนวทางการใช้จ่ายเงินร่วมกันอย่างมีวินัย สร้างเกราะป้องกันทางการเงินที่แข็งแรงให้ครอบครัวในระยะยาวครับ

• กำหนดขอบเขตการช่วยเหลือทางการเงินที่ชัดเจน 

ช่วยเหลือเท่าที่เราไหวจริงๆ โดยไม่ทำให้การเงินส่วนตัวต้องสะดุดหรือตึงเครียดเกินไป การสื่อสารขอบเขตนี้กับครอบครัวด้วยเหตุผลและความเข้าใจเป็นสิ่งสำคัญมากครับ

• สร้างและรักษาวินัยการออมและการลงทุน

แม้จะมีภาระที่ต้องช่วยเหลือครอบครัว ก็อย่าละเลยการสร้างความมั่นคงทางการเงินให้ตัวเองในอนาคต แบ่งเงินส่วนหนึ่งไปออมหรือลงทุนอย่างสม่ำเสมอตามแผนที่วางไว้

• การจัดการหนี้สินส่วนตัวของคุณอย่างมีประสิทธิภาพ

หากคุณมีหนี้สินส่วนตัวอยู่แล้ว ควรบริหารจัดการหนี้เหล่านั้นให้ดีที่สุด ชำระให้ตรงเวลา หรือมองหาแนวทางลดภาระดอกเบี้ย เพื่อไม่ให้กลายเป็นภาระซ้ำซ้อนขึ้นมา

อย่าลังเลที่จะขอความช่วยเหลือ หรือปรึกษากับผู้เชี่ยวชาญ

ในสถานการณ์ที่ปัญหาครอบครัวเป็นหนี้หรือพ่อแม่สร้างหนี้ให้ลูก จนรู้สึกว่าเรื่องราวเริ่มหนักหนาเกินกว่าจะรับมือได้เพียงลำพัง การขอความช่วยเหลือจากแหล่งภายนอกหรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญไม่ใช่เรื่องน่าอายหรือแสดงถึงความอ่อนแอเลยนะครับ กลับกัน มันคือทางออกที่ชาญฉลาดและช่วยให้เราเห็นแสงสว่างที่ปลายอุโมงค์ได้เร็วขึ้น มีหน่วยงานและผู้เชี่ยวชาญมากมายที่พร้อมให้คำแนะนำและเป็นที่พึ่งให้เราได้ครับ

ปรึกษาธนาคารหรือสถาบันการเงิน

หากหนี้สินส่วนใหญ่เป็นหนี้ในระบบกับธนาคารหรือสถาบันการเงินที่เราเป็นหนี้อยู่โดยตรง ลองติดต่อเข้าไปเพื่อเจรจาหาทางออกร่วมกันครับ ไม่ว่าจะเป็นการขอปรับโครงสร้างหนี้, การพักชำระหนี้ (ตามเงื่อนไข), การขอลดหย่อนดอกเบี้ย, การขยายระยะเวลาผ่อนชำระ หรือแม้กระทั่งการรวมหนี้เป็นก้อนเดียวเพื่อลดภาระการผ่อนต่อเดือน

ปรึกษากับคลินิกแก้หนี้ by SAM

"คลินิกแก้หนี้ by SAM" เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีมากๆ สำหรับใครที่กำลังเผชิญปัญหาหนี้เสียบัตรเครดิต บัตรกดเงินสด และสินเชื่อส่วนบุคคลที่ไม่มีหลักประกัน โครงการนี้พร้อมช่วยให้คุณปรับปรุงโครงสร้างหนี้ด้วยเงื่อนไขที่ผ่อนปรนเป็นพิเศษ เช่น ผ่อนเฉพาะเงินต้น ด้วยอัตราดอกเบี้ยเพียง 3-5% ต่อปี (ขึ้นอยู่กับระยะเวลาผ่อน) และสามารถผ่อนได้นานสูงสุดถึง 10 ปี แถมยังมีโอกาสได้รับการยกดอกเบี้ยค้างเดิมหากทำตามสัญญาได้อีกด้วยครับ ผู้ที่สนใจสามารถสมัครเข้าร่วมโครงการทางออนไลน์ได้ที่ www.debtclinicbysam.com ครับ

ศูนย์รับแจ้งการเงินนอกระบบ กระทรวงการคลัง

หากกำลังเผชิญกับปัญหาหนี้นอกระบบที่หาทางออกได้ยาก อย่าเก็บไว้คนเดียวครับ สามารถติดต่อขอคำปรึกษาและแจ้งเรื่องได้ที่สายด่วน โทร. 1359 เพื่อหาแนวทางแก้ไขที่ถูกต้องและปลอดภัยไปด้วยกัน หน่วยงานนี้พร้อมรับฟังและให้ความช่วยเหลือครับ

สรุป แนวทางจัดการหนี้ในครอบครัว กับบทเรียนเพื่อการใช้ชีวิต

การเผชิญหน้ากับปัญหาพ่อแม่เป็นหนี้เยอะมากแม้จะเป็นช่วงเวลาที่ยากลำบากและเต็มไปด้วยความท้าทาย แต่หากเรามองในอีกมุมหนึ่ง นี่คือบทเรียนครั้งสำคัญที่ช่วยให้เราได้เติบโตและพัฒนาทักษะการบริหารจัดการชีวิตและการเงินอย่างรอบด้าน ได้เรียนรู้ที่จะสื่อสารด้วยความเข้าอกเข้าใจกับคนในครอบครัวมากขึ้น และค้นพบความเข้มแข็ง ความยืดหยุ่น และความอดทนที่ซ่อนอยู่ในตัวเรา การก้าวผ่านวิกฤตนี้ไปได้จะทำให้คุณและครอบครัวแข็งแกร่งยิ่งขึ้นอย่างแน่นอนครับ

สำหรับใครที่กำลังมองหาทางออกทางการเงินเพื่อช่วยแบ่งเบาภาระ อยากผ่อนหนักให้เป็นเบา หรือต้องการเงินทุนหมุนเวียนเพื่อนำไปจัดการปัญหาหนี้สิน หรือวางแผนสภาพคล่องให้ครอบครัว เงินติดล้อ เรามีบริการสินเชื่อทะเบียนรถยนต์ ที่พร้อมเป็นอีกหนึ่งทางเลือกให้คุณนำเงินไปใช้จ่ายในส่วนที่จำเป็น ช่วยให้คุณสามารถวางแผนการเงินเพื่ออนาคตได้อย่างมั่นใจยิ่งขึ้น

ที่มา: Krungsri, NCB